مدل تعالی سازمانی الگوی 1400 چیست؟

مدل تعالی سازمانی الگوی 1400 یک مدل جامع ارزیابی و بهبود عملکرد سازمان‌ها است که به آن‌ها کمک می‌کند تا عملکرد خود را در تمامی جنبه‌های فعالیت‌هایشان ارزیابی کرده و بهبود بخشند. این مدل شامل 9 بخش اصلی است که هر بخش شامل سوالات و معیارهای خاصی است که سازمان‌ها می‌توانند از آن‌ها برای اندازه‌گیری، تحلیل و بهبود عملکرد خود استفاده کنند.

استفاده از مدل الگوی 1400 به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که عملکرد خود را به صورت جامع و سیستماتیک ارزیابی کرده و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند. این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های مناسب برای رشد و تعالی پیدا کنند، منابع انسانی خود را بهینه مدیریت کنند، روابط با مشتریان و شرکای تجاری خود را بهبود بخشند و به عملکرد اجتماعی و محیطی خود توجه کنند. با استفاده از این مدل، سازمان‌ها می‌توانند بهبود پایدار در عملکرد خود داشته باشند، رقبای خود را بشناسند و با آن‌ها رقابت کنند، نظام‌های موثر مدیریت را پیاده کنند و به تحقق اهداف و ماموریت خود برسند. در نتیجه، این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به تعالی و پیشرفت پایدار دست یابند.

تاریخچه مدل تعالی سازمانی الگوی 1400

مدل تعالی سازمانی EFQM (European Foundation for Quality Management) اصلی‌ترین مدل ارزیابی و بهبود عملکرد سازمان‌ها در اروپا است. این مدل ابتدا در سال 1988 توسط EFQM معرفی شد و به محض انتشار، تبدیل به یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین مدل‌های تعالی در جهان شد. الگوی 1400، یک نسخه به‌روزشده از مدل EFQM است که در سال 1400 (2021-2022) معرفی شد. این نسخه جدید شامل بهبود‌ها و تغییراتی است که با توجه به نیازها و تغییرات روزانه در محیط کسب‌وکار، انجام شده است. الگوی 1400 همچنین با توجه به تجربیات گذشته و نیازهای سازمان‌ها، اصول و مفاهیم جدیدی را به مدل اضافه کرده است. تاریخچه الگوی 1400 نشان می‌دهد که این مدل همواره در حال تکامل بوده و تلاش داشته است تا با تغییرات روزانه در جامعه و بازار، سازگار شود. الگوی 1400 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با رویکردهای نوین و به‌روز، به تعالی و بهبود پایدار دست یابند و در رقابت بازار جایگاه مناسبی داشته باشند.

الگوی تعالی سازمانی ویرایش 1400 دارای 10 مفهوم بنیادین است که در پیاده سازی آنها در سازمان٬ تقدم و تاخری وجود ندارد ولیکن سازمانی متعالی است که این ده مفهوم در آن کاملا پیاده سازی شده باشد٬ این مفاهیم کیفی هستند و برای اندازه گیری و پیاده سازی آنها باید از معیارها و زیر معیارهای تعالی استفاده شود.

1- رهبری آینده نگر و الهام بخش

2- نگرش سیستمی

3- مشتری داری و ارزش آفرینی

4- یادگیری بهبود و نوآوری

5- دلبستگی کارکنان

6- توسعه شراکت ها

7- توسعه قابلیت های سازمانی

8- مدیریت با چابکی

9- مسئولیت پذیری اجتماعی

10- نتایج برجسته پایدار

مدل تعالی 1400 یکی از مدل‌های بومی‌شده‌ی تعالی سازمانی در ایران است که با الهام از مدل‌های بین‌المللی همچون EFQM طراحی شده و با توجه به نیازها و شرایط خاص سازمان‌های ایرانی تنظیم شده است. این مدل توسط سازمان ملی بهره‌وری ایران و با همکاری کارشناسان و متخصصان داخلی طراحی شده و به کار گرفته می‌شود. در ادامه به جزئیات بیشتر این مدل می‌پردازیم.

ویژگی‌های مدل تعالی 1400

1. ساختار مدل:

- مدل تعالی 1400 دارای معیارها و زیربخش‌هایی است که برای ارزیابی و بهبود عملکرد سازمان‌ها در نظر گرفته شده‌اند.

- این مدل معمولاً شامل معیارهایی مانند رهبری، استراتژی، منابع انسانی، مشارکت‌ها و منابع، فرآیندها، نتایج مشتری، نتایج کارکنان، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد می‌شود.

2. معیارهای اصلی:

- رهبری: ارزیابی توانایی و اقدامات رهبری در جهت تعیین و تحقق اهداف استراتژیک سازمان.

- استراتژی: برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی‌های مناسب برای دستیابی به اهداف بلندمدت سازمان.

- منابع انسانی: مدیریت و توسعه نیروی انسانی به عنوان یکی از منابع مهم سازمان.

- مشارکت‌ها و منابع: استفاده بهینه از منابع و ایجاد همکاری‌های موثر با شرکا و سایر ذینفعان.

- فرآیندها: طراحی، مدیریت و بهبود فرآیندهای کاری سازمان به منظور افزایش کارایی و کیفیت.

- نتایج مشتری: میزان رضایت و وفاداری مشتریان و تلاش برای ارتقای تجربه مشتری.

- نتایج کارکنان: میزان رضایت و انگیزه کارکنان و تلاش برای بهبود شرایط کاری و توسعه حرفه‌ای.

- نتایج جامعه: تاثیرات و مسئولیت‌های اجتماعی سازمان و تلاش برای بهبود روابط با جامعه و محیط زیست.

- نتایج کلیدی عملکرد: نتایج مالی و غیرمالی که نشان‌دهنده عملکرد کلی سازمان است.

3. تمرکز بر بهبود مستمر:

- این مدل تأکید زیادی بر بهبود مستمر و ارزیابی دوره‌ای عملکرد سازمان‌ها دارد. سازمان‌ها تشویق می‌شوند تا به طور مداوم نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی و برنامه‌های بهبود را اجرا کنند.

4. بومی‌سازی شده برای شرایط ایران:

- مدل تعالی 1400 با توجه به شرایط خاص اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران طراحی شده و معیارهای آن بر اساس نیازها و الزامات داخلی تنظیم شده‌اند.

مراحل پیاده‌سازی مدل تعالی 1400

1. آموزش و آگاهی‌سازی: آموزش کارکنان و مدیران درباره مفاهیم و معیارهای مدل تعالی 1400 و اهمیت بهبود مستمر در سازمان.

2. خودارزیابی: اجرای فرآیند خودارزیابی برای شناسایی نقاط قوت و فرصت‌های بهبود در تمامی جنبه‌های عملکرد سازمان.

3. تدوین برنامه بهبود: بر اساس نتایج خودارزیابی، تدوین و اجرای برنامه‌های بهبود که هدف آن‌ها ارتقای عملکرد و دستیابی به سطوح بالاتری از تعالی است.

4. پایش و اندازه‌گیری: پایش مستمر پیشرفت‌های حاصل از اجرای برنامه‌های بهبود و اندازه‌گیری نتایج به منظور اطمینان از دستیابی به اهداف تعیین شده.

5. بازنگری و بهبود مستمر: بازنگری دوره‌ای فرآیندها و نتایج به دست آمده و اجرای اقدامات اصلاحی و بهبود مستمر برای حفظ و ارتقای سطح تعالی سازمانی.

معرفی اصول مدل 1400

1. تمرکز بر مشتری:

این اصل بر تأکید بر شناخت نیازها و انتظارات مشتریان تأکید دارد. سازمان‌ها باید با توجه به نیازهای مشتریان خود، محصولات و خدمات با کیفیت ارائه کنند و به رضایت مشتریان دست یابند.

2. رهبری و جهت‌گیری:

این اصل بر اهمیت رهبری اثربخش و الگوساز در سازمان تأکید دارد. رهبران باید چشم‌انداز، ماموریت و ارزش‌های سازمان را تعیین کنند و به کارکنان جهت‌گیری مناسب بدهند.

3. مسئولیت‌پذیری سازمان:

این اصل بر پذیرش مسئولیت و تعهد به بهبود عملکرد سازمان تأکید دارد. سازمان باید مسئولیت خود را نسبت به محافظت از منافع مشتریان، مشارکت‌کنندگان و جامعه به خوبی بپذیرد.

4. استفاده از داده و اطلاعات:

این اصل بر استفاده از داده و اطلاعات به منظور تصمیم‌گیری‌های بهتر و بهبود عملکرد سازمان تأکید دارد. استفاده از داده‌ها و اطلاعات به عنوان ابزار مهم برای مدیریت کارآمد و ارزیابی عملکرد است.

5. توانمندسازی افراد:

این اصل بر توسعه و توانمندسازی افراد در سازمان تأکید دارد. افراد باید فرصت‌های آموزش و توسعه داشته باشند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن در عملکرد سازمانی مشارکت کنند.

6. فرآیندهای موثر:

این اصل بر طراحی و بهینه‌سازی فرآیندهای کلیدی در سازمان تأکید دارد. فرآیندهای موثر و کارآمد، کلیدی برای دستیابی به عملکرد بهتر و بهبود مستمر هستند.

7. نتایج مشتری:

این اصل بر اندازه‌گیری عملکرد سازمان در حوزه مشتریان تأکید دارد. نتایج مشتری نشان‌دهنده رضایت، وفاداری و نیازهای مشتریان است که باید مورد توجه قرار گیرند.

8. نتایج عملکرد:

این اصل بر اندازه‌گیری عملکرد سازمان در حوزه‌های مختلف به منظور بهبود مستمر تأکید دارد. نتایج عملکرد نشان‌دهنده عملکرد سازمان در زمینه‌های مختلف است.

9. نتایج اجتماعی و محیط زیست:

این اصل بر حفظ و بهبود عملکرد سازمان در زمینه‌های اجتماعی و حفاظت از محیط زیست تأکید دارد. سازمان باید نقش خود را در جامعه و حفظ محیط زیست با توجه به مسئولیت‌پذیری اجتماعی خود بازی کند.

مزایای استفاده از مدل تعالی 1400

- افزایش کارایی و بهره‌وری: با بهبود فرآیندها و عملیات سازمانی.

- بهبود کیفیت محصولات و خدمات: از طریق تمرکز بر نیازها و انتظارات مشتریان.

- افزایش رضایت و انگیزه کارکنان: با ایجاد محیط کاری مطلوب و توسعه حرفه‌ای کارکنان.

- توسعه پایدار: با توجه به مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی سازمان.

- رقابت‌پذیری بیشتر: با دستیابی به سطوح بالاتری از عملکرد و کارایی.

استفاده از مدل تعالی 1400 به سازمان‌های ایرانی کمک می‌کند تا با شناسایی و بهره‌برداری از نقاط قوت و فرصت‌های بهبود، به سطوح بالاتری از تعالی و موفقیت دست یابند.

اهداف

17هدف توسعه پایدار سازمان ملل که مدل الگوی 1400 آن را پشتیبانی میکند.

هدف‌های توسعه پایدار سازمان ملل، که می‌توان با استفاده از مدل الگوی 1400 به آن‌ها پشتیبانی کرد، شامل موارد زیر است:

1. پایان فقر در همه ابعاد

2. انعطاف‌پذیری و دسترسی به آب برای همه

3. تأمین غذا و تغذیه بهینه

4. بهبود سلامت و خوراک

5. توانمندسازی زنان و دختران

6. تأمین آب به صورت پایدار و به قیمت مناسب

7. انرژی پاک، قابل دسترس و پایدار

8. اشتغال کامل و کاری پایدار

9. صنعت، نوآوری و زیرساخت‌های پایدار

10. کاهش نابرابری‌ها

11. شهرها و محلات پایدار

12. مصرف و تولید پایدار

13. حفاظت از منابع طبیعی و حفظ بیوتاپ‌ها

14. اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها و منابع آب شیرین حفاظت شود

15. حفاظت از زمین و جلوگیری از کاهش تنوع زیستی

16. فرصت‌های صلح‌آمیز و شرکت در جامعه

17. همکاری برای دستیابی به اهداف

مدل الگوی 1400 با تأکید بر بهبود عملکرد سازمان‌ها، ارتقاء فرهنگ کیفیت و توسعه منابع انسانی، می‌تواند به دستیابی به این هدف‌های توسعه پایدار کمک کند.

منطق RADAR در مدل 1400 چیست و چه فایده‌ای دارد؟

منطق Radar یک ابزار تحلیلی است که در مدل الگوی 1400 برای ارزیابی عملکرد سازمان‌ها استفاده می‌شود. این ابزار با استفاده از یک نمودار Radar، عملکرد سازمان را در ارتباط با معیارهای الگوی 1400 نشان می‌دهد.

در منطق Radar، هر معیار الگوی 1400 به صورت محورهای مختلفی در نمودار Radar نمایش داده می‌شود. این محورها عموماً شامل اجزای مختلفی از هر معیار هستند که بر اساس عملکرد سازمان به آن‌ها امتیاز داده می‌شود. این نمودار به صورت یک دایره تقسیم شده به بخش‌های مختلف نشان داده می‌شود و هر بخش نشان‌دهنده سطح عملکرد سازمان در آن معیار است.

با استفاده از منطق Radar در مدل الگوی 1400، سازمان‌ها می‌توانند عملکرد خود را در هر یک از معیارهای الگوی 1400 بهبود داده و به سوی بهبود عملکرد کلی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار حرکت کنند.

جایزه EFQM چیست؟

جایزه EFQM به معنای جایزه اروپایی برای مدیریت کیفیت است و توسط سازمان EFQM (European Foundation for Quality Management) اهدا می‌شود. این جایزه به سازمان‌ها و شرکت‌ها داده می‌شود که در زمینه مدیریت کیفیت عملکرد برتری داشته باشند. این جایزه به منظور تشویق بهبود عملکرد و کیفیت در سازمان‌ها و شرکت‌ها تعیین شده است.

مراحل دریافت جایزه تعالی الگوی 1400

مراحل دریافت جایزه تعالی EFQM در سال 1400 (2021-2022) ممکن است بر اساس شرایط و الزامات مختلفی تغییر کند، اما به طور کلی مراحل عمومی برای دریافت این جایزه عبارتند از:

1. ثبت نام: ابتدا باید سازمان یا شرکت خود را برای شرکت در مسابقه جایزه تعالی EFQM ثبت نام کنید.

2. ارزیابی خودارزیابی: شما باید یک فرم خودارزیابی EFQM را تکمیل کنید و عملکرد و فعالیت‌های سازمان خود را بر اساس مدل EFQM ارزیابی کنید.

3. ارزیابی خارجی: پس از تکمیل فرم خودارزیابی، یک تیم ارزیابی خارجی توسط EFQM به سازمان شما ارسال می‌شود تا عملکرد و عملیات سازمان را ارزیابی کند.

4. اعلام نتایج: پس از اتمام ارزیابی، نتایج به شما اعلام می‌شود و در صورت برنده شدن، جایزه تعالی EFQM به شما اهدا می‌شود.

5. مرحله جشنواره و اهدای جوایز: در صورت برنده شدن، شما به مرحله جشنواره و اهدای جوایز EFQM دعوت خواهید شد که در آن به افتخار برنده‌ها برگزار می‌شود.

توجه داشته باشید که جزئیات و مراحل دقیق دریافت جایزه تعالی EFQM در هر سال ممکن است متفاوت باشد.

آیا مدل تعالی سازمانی الگوی 1400 واقعا مفید است؟

مدل تعالی سازمانی EFQM یکی از مدل‌های معروف و معتبر در حوزه بهبود عملکرد و کیفیت سازمانی است. این مدل اصول و مفاهیمی را برای بهبود عملکرد سازمان‌ها ارائه می‌دهد که می‌تواند به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک کند تا بهبودهای مستمر و توسعه پایدار را دنبال کنند. با استفاده از مدل EFQM، سازمان‌ها می‌توانند عملکرد خود را ارزیابی کرده و نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند. این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های مناسب برای بهبود عملکرد و افزایش کارایی را تعیین کنند. به طور کلی، مدل تعالی سازمانی EFQM به عنوان یک ابزار مفید واقعی برای بهبود عملکرد سازمان‌ها شناخته شده است. با این حال، برای استفاده موثر از این مدل، لازم است که سازمان‌ها به توجه به شرایط و نیازهای خود، اجرای مناسب و پایبندی به اصول آن را داشته باشند.

مهمترین تغييرات این مدل جدید نسبت به مدل های قبلی

مدل الگوی 1400 نسبت به نسخه‌های قبلی دارای تغییرات و بهبود‌های مهمی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهبود پایدارتری را در عملکرد خود ایجاد کنند. برخی از تغییرات اصلی الگوی 1400 نسبت به مدل‌های قبلی عبارتند از:

1. تمرکز بر مشتری: الگوی 1400 به مشتریان بیشتری توجه می‌کند و اهمیت بیشتری به نیازها و انتظارات آن‌ها می‌دهد. این تغییر باعث می‌شود که سازمان‌ها بیشتر به بهبود خدمات و محصولات خود بپردازند.

2. توجه به فناوری و نوآوری: مدل 1400 به نقش فناوری و نوآوری در بهبود عملکرد سازمان‌ها توجه بیشتری دارد و اهمیت آن را در رسیدن به تعالی سازمانی تاکید می‌کند.

3. توانمندسازی کارکنان: الگوی 1400 بر توانمندسازی کارکنان و افزایش مشارکت آن‌ها در فرآیندهای تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد سازمان تأکید دارد.

4. پایداری و مسئولیت‌پذیری: این مدل به پایداری و مسئولیت‌پذیری سازمان‌ها در قبال جامعه، محیط زیست و جوامع محلی توجه بیشتری دارد و این موضوع را به عنوان یکی از عوامل کلیدی تعالی سازمانی مطرح می‌کند.

5. استفاده از داده و اطلاعات: الگوی 1400 به استفاده از داده و اطلاعات به عنوان ابزار اساسی برای تصمیم‌گیری و بهبود عملکرد سازمان‌ها توجه بیشتری دارد و این موضوع را به عنوان یک اصل اساسی در مدل خود جای داده است.

این تغییرات و بهبود‌ها در الگوی 1400 باعث شده است که سازمان‌ها بتوانند با روش‌های نوین و به روز، به تعالی و بهبود پایدار دست یابند و در محیط رقابتی خود موفق‌تر عمل کنند.